Yanuş Buqayski: “Azərbaycan Qafqazda konstruktiv oyunçuya çevrilə bilər”
“Bütün müharibələr mütləq fəlakətlə bitmir. Əslində, onların bəziləri daha böyük regional sabitliyə şərait yarada bilər”.
Bu fikirlər “Jamestown Foundation”in baş əməkdaşı, “Uğursuz dövlət: Rusiyanın parçalanmasına bələdçi” kitabının müəllifi Yanuş Buqayskinin “Politico” nəşrində dərc olunmuş məqaləsində əksini tapıb.
Həmin məqalənin bir hissəsini təqdim edirik:
“Azərbaycan bu ilin sentyabrında hərbi hücumla işğal olunmuş ərazilərini geri qaytardıqdan sonra, Ermənistanla otuz ildir davam edən silahlı münaqişədən sonra dünya bu ölkənin Cənubi Qafqazda konstruktiv oyunçuya çevrilməsi ehtimalı ilə üzləşdi. Lakin uğur qazanmaq üçün belə bir transformasiya ABŞ və Avropa İttifaqından daha çox koordinasiyalı fəaliyyət tələb edəcək.
Birinci prioritet, əlbəttə ki, Ermənistan və Azərbaycan arasında hər iki tərəfin bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanımağa and içdiyi hərtərəfli sülh müqaviləsinin bağlanması olacaq. ABŞ, Aİ və Türkiyə bu vasitəçilik prosesinə rəhbərlik etməlidir, çünki onlar regionda təhlükəsizlik və iqtisadi əlaqələrin gücləndirilməsinə kömək edə biləcək belə bir nizamlanmadan birbaşa faydalanacaqlar.
Rusiya və İran indiyə qədər sülh prosesini inhisara almağa çalışsa da, ABŞ və Aİ Bakı və İrəvanı cəlb etməkdə həddən artıq passiv olub - baxmayaraq ki, hər iki hökumət ABŞ və Avropanın iştirakını dəstəkləyir.
Azərbaycanın Sovet İttifaqının dağılmasından sonra Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş ərazisi olan Qarabağı qaytarması nisbətən sürətli əməliyyat idi. Bu, 1995-ci ilin yayında Xorvatiyanın hərbi əməliyyatına bənzəyirdi ki, bu da ölkənin serblər tərəfindən işğal edilmiş əraziləri geri alması və nəticədə onu Aİ və NATO-ya üzvlük yoluna çıxarmasıdır.
Beynəlxalq təşkilatların, o cümlədən Birləşmiş Millətlər Təşkilatının missiyasının hesabatlarına görə, Azərbaycan ordusu etnik təmizləmə yolu ilə Qarabağda mülki əhalini hədəfə almayıb, əksinə, 100 000-dən çox erməni əhalisinin köçünün böyük hissəsi təxliyələr və ya vətəndaşların getməsi ilə separatçıların liderləri tərəfindən təşkil olunub. Lakin gələcək sülh sazişinin bir hissəsi kimi, həm ermənilərin, həm də otuz illik müharibə nəticəsində didərgin düşmüş azərbaycanlıların öz ata-baba torpaqlarına qayıtmaq hüququ olmalıdır.
Zəngəzur-Sünik dəhlizinin Ermənistanın suverenliyini pozmadan açılması barədə də təcili razılığa gəlmək lazımdır. Əgər əldə olunarsa, Azərbaycanla onun Türkiyə sərhədinə bitişik Naxçıvan anklavı arasında avtomobil və dəmir yolu əlaqəsi Xəzər hövzəsini Türkiyə və NATO ərazisi ilə birbaşa birləşdirən qiymətli ticarət yoluna çevrilə bilər. Bu, həmçinin İranın bölgədəki təsirini azaldacaq və Qərbin Mərkəzi Asiya ilə əlaqələrini gücləndirəcək”.
İnterPosta.info
Mövcüd problemlərinizi və təkliflərinizi bizə göndərə bilərsiniz. E-mail: [email protected] Telefon: (+994) 55 740 69 26
