Multikulturalizmin Azərbaycan Modeli

Qloballaşan dunyamizda multikulturalizmi inkişaf etdirmədən sulhə,tərəqqiyyə nail olmaq mumkunsuzdur.Multikulturalizm ingilis dilindən tərcumədə “çox mədəniyyət” deməkdir. Multikulturalizm eyni bir ölkədə yaşayan muxtəlif millətlərin mədəniyyət huququnun taniyan humanist dunyagöruşu olan siyasət və bir çox fərqli mədəniyyətin bir arada yaşadiği cəmiyyətdir. Multikulturalizm bir humanist siyasət kimi toleratliqla sıx bağlidir.Tolerant cəmiyyətdə multikulturalizm muxtəlif mədəniyyətlərin qarşiliqli surətdə zənginləşməsinə,xalqlari birləşdirən mədəniyyətin formalaşmasina səbəb olur.Azərbaycan multikulturalizmin muasir vəziyyəti dunyanin bir çox inkişaf etmiş ölkələrindən ustundur.Bu Azərbaycan xalqinin milli mentalitetindən irəli gələn adət-ənənələri,qonaqpərvərliyi,dini dözumluluyu,tolerantligi kimi dəyərlərlə xarakterizə olunur.
Muasir Azərbaycanda multikulturalizmin bir siyasət kimi əsasi Umummilli Lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuşdur.Mustəqil Azərbaycan dövlətinin qurucusu Heydər Əliyev ölkəmizdə yaşayan milli azliqlarin dilinə,mədəniyyətinə,adət-ənənələrinə həmişə diqqətlə yanaşmiş və qayği göstərmişdir.Ulu Öndər Heydər Əliyev sədrliyi ilə komissiya tərəfindən layihəsi hazirlanmiş və 1995-ci il noyabrin 12-də keçrilmiş referendumda qəbul olunmuş Azərbaycan Respublikasi Konstitusiyasinin 21-ci maddəsinin II-ci hissəsinə uyğun olaraq dövlət əhalinin danişdiği başqa dillərin sərbəst işlədilməsini və inkişafini təmin edir.Konstitusiyanin 25-ci maddəsində bərabərlik huququ,45-ci maddəsində isə hər kəsin ana dilindən istifadə huququ təsbit olunmuşdur.Bu gun Azərbaycanda yaşayan milli azliqlarin numayəndələri öz ana dillərində sərbəst danişir,bir çox ali və orta məktəblərdə təhsil alir,onlarin adət-ənənələrinə hörmətlə yanaşilir.Azərbaycanda milli azliqlar Kutləvi informasiya vasitələri ilə öz ana dillərində qəzet və kitab vəsaitləri nəşr edilir,televiziya və radio verlişləri hazirlanir. Umummilli Lider Heydər Əliyev respublikamizda multikulturalizm siyasətini uğurla həyata kecirmiş və ölkəmizi dunya miqyasinda multikulturalizm ölkəsi kimi tanitmişdir.Xalqimizin Umummilli Lider Heydər Əliyevin söyldiyi “Hər bir xalqin milli mənsubiyyəti onun qurur mənbəyidir. Mən fəxr edirəm ki, Azərbaycanliyam!” ifadəsi hər bir ləyaqətlə ölkə vətəndaşinin həyat dusturuna çevrilib. Əsasi Ulu Öndər tərıfindən qoyulmuş Azərbaycan xalqinin multikultural adət-ənənələrinin qorunmasi sahəsindı həyata keçrilən siyasi xət hal-hazirda Azərbaycan Respublikasi Prezidenti Cənab İlham Əliyev tərafindən inamla davam və inkişaf etdirilir.Ölkəmizdə mədəniyyətlərarasi dialoqun formalaşmasini şərtləndirən əsas amillərdən biridə Azərbaycanin coğrafi baximdan qərarlaşdiği məkanin Şərqlə Qərbin qovşaginda yerləşməsidir.Azərbaycan iki fərqli sivilizasiya arasinda körpu rolunu oynamaqla dunyada öz nufuzunu gucləndirməkdədir. Azərbaycanda tolerantliq muhiti ən yuksək səviyyədə olduğu uçun burada multikulturalizm,millətlər və dillər arasinda olan munasibətlərə,dialoqa həsr edilmiş beynəlxalq səviyyəli bir çox tədbirlər,o cumlədən dunyanin muxtəlif ölkələrinin ənənəvi dunya dinlərini təmsil edən 200-dən çox numayəndənin iştirak etdiyi “Qloballaşma,din,ənənəvi dəyərlər” mövzusunda tədbir 2010-cu ilin aprel ayinda məhz Baki şəhərində keçrilmişdir.
2011-ci ildən başlayaraq Azərbaycan Respublikasi Prezidenti İlham Əliyevin şəxsi təşəbbusu ilə hər iki ildən bir Bakida Umumdunya Mədəniyyətlərarasi Dialoq Forumu keçrilir. Bu forumlar UNESCO,BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansi,Avropa Şurasi,Avropa Şurasinin Şimal-Cənub Mərkəzi,İSESCO,BMT-nin Dunya Turizm Təşkilatinin tərəfdaşligi ilə reallaşdirilir. 26 noyabr 2015-ci ildə Bakida Keçirilən İslam Təhsil,Elm və Mədəniyyət Təşkilatinin Baş Konfransinin Xll sessiyasinda çixiş edən Azərbaycan Respublikasi Prezidenti İlham Əliyev demişdir “Biz tam əminik ki, multikulturalizm gözəl gələcəyi var.Sadəcə bəzi siyasətçilər,ictimai xadimlər öz çixişlarinda daha da diqqətli olmalidirlar.Çunki multikulturalizmin alternativi yoxdur.Alternativ ayri-seçkilikdir,diskriminasiyadir,islamofobiyadir,ksenofobiyadir.Bu gələcəyə aparan yol sayila bilməz. Ona görə,biz öz siyasətimizlə və təşəbbuslərimizlə dinlərarasi munasibətlərin gucləndirilməsi uçun çalişiriq və çalişacağiq.” Ölkəmizdə multikulturalizm Azərbaycançiliq məfkurəsinə sıx bağlidir.
Ulu Öndər tərəfindən əsasi qoyulmuş Azərbaycançiliq məfkurəsinə uygun olaraq tolerantliğin,mədəni,dini,linqvistiq muxtəlifliyin qorunmasini təmin etmək,Azərbaycani dunyada multikulturalizm mərkəzi kimi tanitmaq və mövcud multikultural modelləri tədqiq və təşviq etmək məqsədilə Azərbaycan Respublikasinin millətlərarasi, multikulturalizm və dini məsələlər uzrə Dövlət muşavirliyi təsis edilmiş 15 may 2014-cu il tarixli Sərəncami ilə Baki Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi yaradilmis,11 yanvar 2016-ci il tarixli Sərəncami ilə 2016-ci il “Multikulturalizm ili” elan edilmişdir.
Respublikamizda dini dözumluluyun,dini muxtəlifliyin,milli və dini tolerantligin, multikulturalizmin,milli mənəvi dəyərlərin,təbliğ edilməsində Heydər Əliyev Fondunun rəhbəri Azərbaycan Respublikasinin birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanin əvəzolunmaz xidmətləri vardir.Heydər Əliyev Fondunun teşkilatçiligi ilə həyata keçrilən “Azərbaycam Parisin urəyində” adli layihə çərçivəsində 2015-ci il sentyabrin 8-də Parisdə “Dini tolerantliq:Azərbaycanda birgə yaşamaq mədəniyyəti” movzusunda konfrans keçirilmiş və “Parisin urəyində Azərbaycan musiqisi” adli konsert təşkil olunmuşdur.
2014-cu il sentyabrin 26-da BMT Baş Məclisinin 69-cu sessiyasinda Sivilizasiyalar Alyansinin Vll Qlobal Forumunun 2016-ci ildə Bakida keçirilmısi barədə qərarina əsasən 2016-ci ilaprelin 25-27-də Bakida Birləşmiş Millətlər Təşkilatinin Sivilizasiyalar Alyansinin 7-ci Qlobal Forumu keçirilmişdir. Forumda dunyanin 140-dan çox ölkəsindən numayəndə heyətləri,çoxsayli beynəlxalq təşkilatlarin,dini konfesiyalarin,QHT-lərin numayəndələri iştirak etmişdilər.Eləcə də 2019-cu ilin may ayinin 1-3-də Bakida V-ci Umumdunya Mədəniyyətlərarasi Dialoq Forumu keçirilmiş,həmin forumda dunyanin 135-dən çox ölkəsindən numayəndə heyətləri çoxsayli beynəlxalq təşkilatlarin numayəndələri iştirak etmişlər.

BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansinin Vll-ci Qlobal Formunun 2016-ci il aprelin 25-27-də və Umumdunya Mədəniyyətlərarasi Dialoq Forumunun hər iki ildə bir Azərbaycan keçirilməsi ölkədə multikultural və tolerant muhitin olmasinin göstəricisidir. Multikulturalizmin bu formada geniş təsbit və tətbiq olunmasi Azərbaycanda dunyaya olan töhfələrindən biridir. Bu gun artiq ölkəmiz dunyaya multikulturalizmin Azərbaycan modelini təqdim edir ki, möhtərəm Prezidentimiz Cənab İlham Əliyev dediyi kimi “Multikulturalizmin alternativi yoxdur”. İbrahimova Aytac Azərbaycan Respublikasi Prezidenti yaninda Dövlət İdarəçilik Akademiyasinin tələbəsi

İnterPosta.info